Marian Makula
Satyryk, autor, artysta estradowy ( Kabaret „Cmok” do 1988r, kabaret „Rak” 1988-1998, kabaret „Raki z Nowej Paki” od 1999-2005 i od 2005 Ferajna Makuli.)
Dorobek artystyczny:
-około 2000 występów estradowych;
-rola Dyndalskiego w Pomście;
-rola Waltra w filmie „Angelus” Lecha Majewskiego;\
rola młynarza w filmie „Młyn i krzyz Lecha Majewskiego
-rola w „Transferze” Waldemara Krzystka
-rola w filmie „Tu jest fajnie” E Klucznioka
-udział w kilkudziesięciu nagraniach telewizyjnych i radiowych;
Dorobek twórczy
-około 600 wierszy w tym prawie 200 tekstów piosenek;
-ponad 100 felietonów prasowych w śląskiej gwarze;
-libretta do musicali: Pomsta, , Cherem,, Pozłacany warkocz z Katarzyna Gaertner, „Fałst” dla Krzysztofa Krawczyka, oraz „Zolyty” z Grzegorzem Spyrą, a także do pierwszej śląskiej operetki „Głos sie zrywo”
-scenariusze do widowisk muzyczno tanecznych: Elwer szoł, Elwer szoł 2000, Arie spod familoka;, plenerowe „Noce Świętojańskie”; scenariusz filmowy Eldorado, oraz scenariusze kabaretowe i teksty dla kabaretów Cmok, Rak, Raki z Nowej Paki, Kabaretu Śląskiego, Trzy z jednym, Kabaretu Młodzieżowego;
–Szopki noworoczne dla Radia Katowice i Trybuny Śląskiej
Dorobek animatorski
Założyciel lub współzałożyciel kabaretów
Magodgrepa, Cmok, Raki z Nowej Paki, Śląski, Młodzieżowy, Trzy z jednym
Organizacja widowisk plenerowych, festynów, koncertów, maratonów kabaretowych i biesiad artystycznych
Publikacje:
-wydania książkowe: Pomsta i Zolyty; „Co sie plecie w kabarecie”, Slonski kabareciorz: Urania- monografia ks Urania
-teksty do programów telewizyjnych z K. Kutzem, Zapisków Erwina Rospondka, i programów kabaretowych;
-nagrania na kasetach magnetowidowych i płytach CD;
– publikacje prasowe w gazetach regionalnych
Edukacja i kwalifikacje:
-Uniwersytet Śląski-magister historii
-Technikum Górnicze-technik górnik
-Podoficerska szkoła piechoty WOP- kapral
-Artysta estradowy z nadania Ministra Kultury i Sztuki
-Instruktor teatralny II stopnia z nadania
Wojewódzkiego Ośrodka Kultury
-Instruktor nauki zawodu po kursach w branży górniczej
-Mistrz auto mechanik dyplom Izby Rzemieślniczej w Katowicach
-Kierowca zawodowy z uprawnieniami II kategorii
-Tłumacz niezaprzysiężony gwary śląskiej z własnego nadania
Zawody wykonywane chronologicznie : :górnik, szef kuchni, pomiarowy, magazynier, referent samochodowy, instruktor kulturalnooświatowy, nauczyciel historii, instruktor zawodu górniczego,
auto mechanik, artysta estradowy, tekściarz., felietonista.
Na podstawie biogramu z pracy doktorskiej Alicji Badetko 2007 r
Marian Makula twórca kabaretowy i animator życia kulturalnego Śląska a także autor wielu felietonów oraz scenariuszy przedstawień teatralnych. Jest postacią barwną, ciągle poszukującą nowych doświadczeń i możliwości realizowania się. Żonaty od 1981 roku, żona Grażyna Polok prawnik. Posiadają dwójkę dzieci: syn Maciej (1982), żonaty z wykształcenia prawnik z tytułem radcowskim oraz córka Katarzyna (1985) która ukończyła studia z tytułem magistra socjologii.
Makula urodził się 28 sierpnia 1951 roku w Rudzie Śląskiej . Jego ojciec był mechanikiem samochodowym a matka przedszkolanką .Wczesne dzieciństwo spędził pod opieka swoich dziadków którzy wpoili weń miłość i szacunek do śląskich korzeni, śląskiej godki i górniczego fachu, W 1970 r kończy Technikum Górnicze w Katowicach uzyskując maturę i tytuł Technika Górnika o specjalności budownictwo podziemne. . Po ukończeniu technikum podjął pracę w charakterze stażysty pod ziemią w kopalni Pokój. W latach 1970-72 odbywa służbę wojskową w Wojskach Ochrony Pogranicza gdzie zdobywa stopień kaprala i pełni funkcje szefa kuchni w jednostce w Szczecinie a potem dowódcy drużyny na strażnicy w Świnoujściu Po zwolnieniu ze służby wojskowej jesienią 1972 , podejmuje pracę w PRG Bytom i dalej w KWK Pokój. jako górnik pod ziemią. Pracuje kolejno, w Katowickim Okręgowym przedsiębiorstwie Mierniczym w charakterze pomiarowego. magazyniera i referenta, podejmując równocześnie studia zaoczne na wydziale historii Uniwersytetu Śląskiego, który kończy z dyplomem magistra historii W 1979 zatrudnia sie jako instruktor KO W Domu Górnika KWK Halemba by po pół roku przejść do Rudzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej . Jednocześnie w roku szkolnym 1979/80 pracuje w charakterze nauczyciela historii w Szkole Podstawowej. W 1981 r za namową swojego ojca podejmuje naukę zawodu auto mechanika w rodzinnym warsztacie . Stan wojenny, jak również nowy status rodzinny ( ślub w 1981 r) zmusza Makulę do podjęcia pracy na kopalni Pokój w charakterze górnika pod ziemią. Po skończeniu kursu instruktorskiego zostaje oddelegowany ze swojego oddziału jako instruktor zawodu do Zasadniczej Szkoły Górniczej przy KWK Pokój , gdzie podejmuje sie również pracy w charakterze instruktora zajęć pozalekcyjnych. Przez cały ten okres Makula tworzy i udziela się w amatorskim ruchu artystycznym W 1986r za swój dorobek otrzymuje kwalifikacje instruktora teatralnego II stopnia.
W poszukiwaniu nowych możliwości zarobku w tymże roku Makula zdobywa również zawodowe prawo jazdy II kat
W 1987 r ponownie podejmuje naukę w warsztacie ojca. Nauka kończy zdobyciem kwalifikacji czeladnika a następnie mistrza auto mechanika. W latach następnych podejmuje samodzielną działalność gospodarczą przejmując rodzinny warsztat. a niedługo potem wraz z małżonka poszerza swoją firmę otwierając przy klubie RSM „Pulsar” w Rudzie Śląskiej kawiarnie i agencje artystyczną . Podnajmowana przez kawiarnię sala widowiskowa klubu staje sie miejscem rozlicznych imprez jak bale tematyczne czy kabaretony z udziałem czołowych polskich kabareciarzy Marcina Dańca, Andrzeja Piaseckiego, Polskiego Zoo, Konia Polskiego, Qasi kabaretu Rafała Kmity, kabaretu Rak i wiele innych
Działalność animatorską a zarazem artystyczna rozpoczął Makula w 1973 r, w Domu Kultury KWK Bielszowice gdzie próbował bezskutecznie założyć zespół kabaretowy. Po nieudanych pierwszych próbach , wspólnie z instruktorem Leonem Dreszerem tworzy kabaret „Magodrepa”. Kabaret ten zagrał kilka imprez w Domach Kultury. Grupa nie przetrwała próby czasu i szybko sie rozpadła
Po tych niepowodzeniach Makula z Jerzym Szeją i Andrzejem Puksztą zakłada kabaret Cmok czyli Centralę Metodycznego Obrabiania Klienteli. CMOK odnosi znaczące sukcesy na ogólnopolskiej arenie zdobywając Misę Borowiny w Horyńcu Zdrój, i mistrzostwo kabaretów Polski Południowej w Skawinie w 1987 r Wskutek wyjazdu lidera J Szeji do Niemiec działalność kabaretu zanika.
W 1988r Marian Makula za namową K Hanke dołącza i reanimuje podupadający kabaret „RAK”, założony przez Hankego z początkiem lat 80 tych. Przez kolejnych 10 lat tworzy, występuje , rozsławia i zdobywa z tym kabaretem laury. W 1998 roku głównie wskutek nieporozumień programowych postanawia odejść .W 1999 roku zakłada kabaret „Raki z nowej paki” i koncertuje po całym kraju, Zdobywa nagrody na Mulatce w Ełku. Równolegle Makula w latach 1999 – 2002 współtworzy i prowadzi „Kabaret Śląski” i dalej z Robertem Talarczykiem z Teatru Rozrywki w 2001r. zakłada i prowadzi kabaret „ Trzy z jednym” , który później zmienił nazwę na Kabaret LUZ. Kolejnym kabaretem Makuli był prowadzony z Izabella Malik z Teatru Rozrywki a działający w latach 2002 –2005 , „Młodzieżowy kabaret Mariana Makuli”. (.kabaret ten zakwalifikował sie do finału Paki w 2003 r a także zdobył kilka znaczących nagród jak grand prix VII Przeglądu Kabaretów Młodzieżowych w Dąbrowie Górniczej czy I miejsce w Siedleckiej Nocy Kabaretowej w czerwcu 2004 r. Wskutek zakulisowych zagrywek byłych partnerów scenicznych, jak również silnej konkurencji ,i błędnej polityki marketingowej i programowej Makula zostaje systematycznie eliminowany z profesjonalnego rynku Dlatego też w 2005 r . Makula rozwiązał kabaret Raki z Nowej Paki a w jego miejsce powołał formację artystyczną „Ferajna Makuli”, która to formacja miała sie dostosować programowo i personalnie do potrzeb klienta.
Od 1992 roku Marian Makula pisze scenariusze i wystawia swoje sztuki teatralne. Scenariusze oparte są na doskonałej znajomości tutejszej mentalności i kultury. Co ważne, wszystkie są w śląskiej gwarze.
Pierwszym takim programem był „Elver show”. Widowisko zostało sfilmowane przez Antenę Górnośląska i odniosło duży sukces komercyjny. W latach następnych za pomysłem K Hanke Makula współorganizuje dwa Przeglądy Humoru Śląskiego.
W 1997 r wspólnie z Katarzyna Gaertner nasz bohater pisze i realizuje musical Pomsta”. Jest to adaptacja „Zemsty” A. Fredry, osadzona w śląskich realiach. W inscenizacji wziął udział obok zawodowych aktorów takich jak Krzysztof Respondek, Robert Talarczyk, Marta Tadla, , Jacenty Jędrusik) także „Kabaret Rak” oraz współpracująca z nim wokalistka Sylwia Wodarczyk. Reżyserii podjął się Henryk Konwiński. Premiera miała miejsce w maju 1997 roku w Miejskim Centrum Kultury w Rudzie Śląskiej. Sztuka opowiada o sporach między rdzennymi mieszkańcami Śląska a żyjącą tu ludnością napływową.
Kolejnym widowiskiem było zrealizowane w 2000r., w Rudzie Śląskiej „Elver szoł 2000”. Sztuka pokazuje losy Any, bezrobotnej artystki rewiowej która dzięki udziałowi w teleturnieju „Milionerzy” i wygraniu tam głównej nagrody zakłada własną rewię.
Z kabaretami Makuli wystąpił w tym widowisku 12 osobowy zespół taneczny stworzony z profesjonalnych tancerzy z zespołu Śląsk i Teatru Rozrywki.. Makula wykorzystał w sztuce swoje teksty kabaretowe oraz utwory muzyczne Katarzyny Gartner, Grzegorza Spyry i innych kompozytorów
26 listopada 2001 w Miejskim Ośrodku Kultury w Rudzie Śląskiej premierę miał kolejny pomysł Makuli :dwuaktowy, wierszowany wodewil „Zolyty” Inspiracją do napisania libretta był gogolowski „Ożenek”. Do dzisiaj dużym powodzeniem cieszą sie również Górnośląskie Pastorałki Mariana Makuli. Koncert zaprezentowany po raz pierwszy 24 grudnia 2004 został zagrany w kilkudziesięciu śląskich kościołach, a utwory prezentowano w telewizji i radiu
W kolejnych latach Makula realizuje widowisko kabaretowo taneczne „Rewia na Szybie”. organizuje wspólnie z UM Ruda Śląska Noce Świętojańskie w Rudzkim Parku Strzelnica. W 2006 roku wraz z Urzędem Miejskim w Rudzie Śląskiej, zorganizował przegląd filmów Lecha Majewskiego pod chmurką
W swym artystycznym dorobku Marian Makula ma także epizod w komedii wyreżyserowanej przez Władysława Sikorę pod tytułem: „ROBIN HOOD. CZWARTA STRZAŁA.’ Zagrał rolę w Angelusie Lecha Majewskiego w 2001 roku a w kwietniu 2006 roku miała miejsce premiera etiudy Lecha Majewskiego pt.: „Krew Poety”, gdzie Marian Makula zagrał rolę „menela- gwałciciela Wreszcie w 2011 zagrał w filmie Lecha Majewskiego Młyn i krzyż
Jako twórca zrealizował w 2005 r wspólnie z Jackiem Trytko fabularyzowany dokument krótkometrażowy o górnikach pt :”Karasol” W 2010 roku Makula realizuje w Operze Śląskiej w Bytomiu pierwszą operetkę po śląsku na kanwie „Wesołej wdówki” F Lehara a w roku następnym na swój Benefis widowisko Moja nasza klasa W 2012 roku z grupą przyjaciół zakłada Stowarzyszenie Swat gdzie po jego zarejestrowaniu zostaje wybrany jego prezesem. Na najbliższy rok Makula planuje realizacje śląskiej jednoaktówki swojego autorstwa „Wzion i umar”
By dopełnić jego życiorys artystyczny można dorzucić jeszcze występy w
Teatrze Telewizji, w przedstawieniu pt.; „Transfer”. Stanisława Bieniasza, w reżyserii Waldemara Krzystek w 2002 r.
Agencja Makula której jest właścicielem rejestruje i wydaje jego tworczość i wykonania
I tak na rynku ukazały sie pozycje audio „Co się plecie w kabarecie” „Erotyki i Romanse na 4 kwadranse” (2005 r.), „Górnośląskie pastorałki M. Makuli i kolędy polskie” (2005r.)
Jako książki ukazały się „Pomsta” oraz „Zolyty, monografia z okazji 85 lat klubu sportowego „GKS Urania Ruda Śląska”.,oraz „Co sie plecie w kabarecie” i „Ślonski kabareciorz „ w oficynie A Rocznioka
W swoim dorobku Makula posiada około 200 piosenek ponad 500 wierszy, kilkadziesiąt monologów, kilkanaście scenariuszy kabaretowych. Kilka opowiadań a w szufladzie leżą libretta: „Fałst” do piosenek Krzysztofa Krawczyka , „Pozłacany Warkocz „ i Herem do piosenek Katarzyny Gaertner oraz scenariusz komedii filmowej „Eldorado”
Nie do pominięcia są również felietony w śląski godce które zamieszczał w śląskiej prasie w takich gazetach jak: „Dziennik Zachodni’ , Trybuna Śląska’ i innych